چطور از پوست خود مراقبت کنیم؟
گاهی اوقات ممکن است احساس کنید که نمی‌توانید از پس مراقبت از پوستتان بر بیایید. به خصوص وقتی‌که از خواب بیدار می‌شوید و با یک جوش بزرگ بر روی بینی یا یک تبخال دردناک در گوشه دهان خود مواجه می‌شوید. خبر خوب این است که روش‌های مفیدی برای پیشگیری و درمان مشکلات رایج پوستی وجود دارند. در ادامه همراه ما باشید تا به نکات مراقبت پوست در نوجوانان بپردازیم که به شما در داشتن پوست سالم کمک خواهد کرد:
۱) آکنه
یک جوش هنگامی به وجود می‌آید که منافذ پوست با سبوم (sebum) یا چربی طبیعی پوست مسدود می‌شود. بروز آکنه در دوران بلوغ رایج است. زیرا تغییرات هورمونی در این دوره باعث می‌شوند تا پوست بیش از حد سبوم تولید کند. از آن‌جا که بیشتر غدد تولیدکننده چربی در پیشانی، بینی و چانه (منطقه T) قرار دارند، این نواحی بیشتر مستعد جوش هستند.
نکات مراقبت پوست که به از بین رفتن جوش‌ها کمک می‌کنند:
- دو بار در روز (نه بیشتر) صورت خود را با آب گرم و یک صابون ملایم مخصوص آکنه بشویید. به آرامی صورت خود را ماساژ دهید. شستشوی بیش از حد و ساییدن پوست می‌تواند باعث تحریک پوست شود. توصیه می‌شود بعد از پاک سازی پوست از یک لوسیون حاوی بنزوئیل پراکسید (benzoyl peroxide) که در داروخانه‌ها موجود است استفاده کنید.
- جوش‌ها را نترکانید. شاید این کار وسوسه‌کننده باشد اما اشتباه است. دست‌کاری و ترکاندن جوش‌ها می‌تواند آلودگی‌ها را به داخل پوست بکشاند و باعث تورم و قرمزی بیشتر و حتی تبدیل آن به جای زخم شود. اگر قبل از یک رویداد بزرگ (مثل جشن عروسی یا مهمانی) متوجه ظاهر شدن یک جوش یا برجستگی‌هایی بر روی پوستتان شدید. متخصص پوست معمولا می‌تواند آن را با خطر عفونت و ماندگاری کمتری درمان کند.
- از لمس صورت خود با انگشتان یا تکیه دادن آن به اجسامی که سبوم و ذرات مرده پوست از قبل روی آن وجود دارد (مانند تلفن) خودداری کنید. لمس کردن صورت می‌تواند باعث ورود باکتری‌ها به منافذ پوست و التهاب و تحریک آنها شود. برای دور نگه داشتن باکتری‌ها، دست‌های خود را قبل از انجام هرکاری که با صورتتان در ارتباط است، مانند کرم زدن یا آرایش کردن بشویید.
- اگر عینک طبی یا آفتابی دارید، مرتب آن را تمیز کنید تا از گرفتگی منافذ اطراف بینی و چشم‌ها جلوگیری شود.
- اگر پوست بدنتان دچار آکنه شد، سعی کنید لباس‌های تنگ نپوشید. زیرا به پوستتان اجازه تنفس نمی‌دهند و باعث تحریک بیشتر می‌شوند. روسری، پیشانی‌بند و کلاه لبه‌دار نیز می‌توانند محل تجمع چربی و آلودگی باشند.
- قبل از خواب حتما آرایش خود را پاک کنید. لوازم آرایشی خریداری کنید که ضد جوش و ضد آکنه (nonacnegenic) باشند. همچنین لوازم آرایش قدیمی که بو و ظاهر متفاوت از روز اول خرید پیدا کرده‌اند را دور بریزید.
- موهای خود را تمیز نگه دارید و از روی صورت خود جمع کنید تا از گرفتگی منافذ پوست توسط آلودگی‌ها و چربی‌های اضافی جلوگیری شود.
- یکی از قسمت های مهم مراقبت پوست محافظت از آن در برابر نور خورشید است. شاید با برنزه شدن پوست، آکنه‌ها محوتر به نظر برسند اما این موقتی است. برنزه کردن نه تنها برای آکنه‌ها مفید نیست بلکه موجب بدتر شدن آنها نیز می‌شود. برنزه شدن به طور کلی برای پوست مضر است. زیرا می‌تواند منجربه ایجاد چین و چروک و افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست شود.
اگر نگران آکنه‌‌های خود هستید با یک متخصص پوست صحبت کنید. متخصصین پوست طیف وسیعی از درمان‌ها را ارائه می‌دهند که می‌توانند به جلوگیری از بروز اثر زخم بر روی پست کمک کنند. یک متخصص پوست می‌تواند روش درمانی را معرفی کند که مناسب پوست نوجوانان باشد. همچنین نکات مفید مراقبت پوست را برای مقابله با آکنه به شما ارائه می‌دهد. برخی از سالن‌های ماساژ و آب گرم‌ها، متخصصین پوست آموزش‌دیده‌ای دارند که می‌توانند مشاوره و خدمات درمانی و مراقبت پوستی خوبی به شما ارائه دهند.
۲) آفتاب
همه ما می‌دانیم که باید از پوستمان در برابر اشعه‌های مضر آفتاب محافظت کنیم. البته که نمیشه همیشه در خانه ماند و از نور خورشید دوری کرد. از این گذشته آفتاب همیشه هم بد نیست. به علاوه بدن ما برای تولید ویتامین D به آن نیاز دارد.
رعایت کردن نکات زیر می‌تواند از پوست ما در برابر نور خورشید محافظت کند:
- برای مراقبت از پوست همیشه ۱۵ دقیقه قبل بیرون رفتن از منزل ضدآفتاب بزنید، حتی اگر هوا ابری است و یا قرار نیست زمان زیادی را بیرون بمانید. اگر زیاد عرق می‌کنید یا شنا می‌کنید، هر ۲ ساعت یک بار ضد آفتاب خود را تجدید کنید، حتی اگر ضد آفتاب شما ضد آب است. همچنین از ضدآفتاب با حداقل فاکتور محافظتی (SPF) 30 استفاده کنید.
- ضد آفتابی را انتخاب کنید که در برابر هر دو اشعه UVA وUVB ( اشعه های ماوراء بنفش)از پوست محافظت کند. علاوه بر فاکتور محافظتی (SPF) به دنبال واژه‌های طیف گسترده (broad spectrum) یا محافظ UVA (UVA protection) بر روی قوطی ضدآفتاب باشید. همچنین ضد آفتاب شما باید غیر کومدون‌زا(ترکیبات این گروه از محصولات به گونه ای است که استفاده از آنها موجب انسداد و گرفتگی منافذ پوست نمی گردد) و ضد آکنه باشد تا به تمیز ماندن منافذ پوست کمک کند.
- اشعه‌های خورشید بین ساعات ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر با شدت زیادی می‌تابند. بنابراین در این ساعات مرتبا ضدآفتاب خود را تجدید کنید یا ترجیحا از منزل خارج نشوید. اگر وقتی بیرون هستید سایه شما بلندتر از قدتان است، پس زمان مناسب و بی‌خطری برای بیرون ماندن است. البته همچنان باید از ضدآفتاب استفاده کنید.
- هنگامی که در اطراف سطوح بازتاب‌کننده مانند آب، برف و یخ قرار دارید، از ضدآفتاب بیشتر با فاکتور محافظتی بالاتری استفاده کنید.
- همه ما می‌دانیم که نور خورشید می‌تواند به پوست آسیب برساند. اما آیا می‌دانستید که می‌تواند موجب مشکلات چشمی نیز شود؟ از عینک و کلاه آفتاب‌گیر که توانایی محافظت صد درصدی از چشم‌ها و صورت دارند استفاده کنید.
- برخی از داروها مانند داروهای ضدآکنه می‌توانند حساسیت شما را به نور آفتاب بیشتر کنند. بنابراین اگر دارو مصرف می‌کنید بیشتر از خودتان در برابر آفتاب محافظت کنید.
- اگر دوست دارید پوست خود را برنزه کنید، به جای خوابیدن جلوی آفتاب و استفاده از دستگاه‌های برنزه، از کرم‌هایی که برای اینکار در نظر گرفته شده است و تحت نظر پزشک پوست استفاده کنید.
۳) تبخال
تبخال‌ها تاول‌های ریزی هستند که معمولا در اطراف دهان ظاهر می‌شوند. آنها در اثر نوعی ویروس (HSV-1) ایجاد می‌شوند که معمولا از طریق تماس پوستی و استفاده مشترک از برخی وسایل منتقل می‌شود. هنگامی که این ویروس وارد بدن شود، در آن باقی می‌ماند. به این معنی که در هر دوره از زندگی ممکن است بروز کرده و به صورت تبخال ظاهر شوند.
با تکیه بر روش‌های زیر می‌توانید از بروز تبخال جلوگیری کنید:
- در وهله اول از به اشتراک گذاشتن رژلب، مسواک و لیوان نوشیدنی خود با افرادی که ممکن است تبخال داشته باشند خودداری کنید. ویروس ایجاد‌کننده تبخال می‌تواند در مکان‌های مرطوب و مخاطی مانند بینی، دهان و ناحیه تناسلی رشد کند.
- افرادی که این ویروس را دارند می‌دانند که تبخال‌ها می‌توانند در اثر آفتاب شدید، استرس یا بیماری ظاهر شوند. پس سعی کنید از ضدآفتاب، غذاهای مفید و ورزش غافل نشوید و به اندازه کافی بخوابید.
اگر تبخال دارید نکات زیر مراقب پوست را دنبال کنید تا راحت‌تر بتوانید با آن کنار بیایید:
- اگر تبخال‌ها دردناک هستند، می‌توانید از برخی از مسکن‌ها و حتما تحت نظر پزشک مصرف نمایید.
- برای کاهش درد و خنک نگه داشتن تبخال‌ها، یخ بمکید.
- از مصرف غذاهای اسیدی (مانند پرتقال، گوجه‌فرنگی و لیموناد) و غذاهای شور و پرادویه خودداری کنید. زیرا می‌توانند باعث تحریک بیشتر شوند.
- از دست‌کاری و کندن تبخال‌ها خودداری کنید. زیرا می‌توانند خون‌ریزی کنند و عفونی شوند. همچنین ممکن است با این کار باعث پخش شدن ویروس شوید.
تبخال‌ها معمولا بعد از یک یا دو هفته خود به خود از بین می‌روند. اما اگر به دفعات بروز می‌کنند یا غیرعادی هستند. با یک متخصص پوست صحبت کنید تا برای کاهش علائم و بهبودی سریع‌تر آنها دارو تجویز کند.
۴) اگزما
اگزما عارضه پوستی است که باعث قرمزی، خارش و خشکی پوست می‌شود. همچنین به صورت خارش‌دار به خصوص در نواحی مانند آرنج و زانو‌ها که خم می‌شوند یا گردن و صورت نیز بروز می‌کنند. البته علائم اگزما می‌تواند در بین افراد متفاوت باشد.
اگرچه نمی‌توان اگزما را برای همیشه درمان کرد اما در بحث مراقبت پوست می‌توان اقداماتی را جهت جلوگیری از وخیم‌تر شدن آن انجام داد:
- از مصرف شوینده‌های قوی، صابون‌های عطری و لوسیون‌های بسیار معطر که باعث تحریک بیشتر پوست می‌شوند خودداری کنید.
- از آن‌جا که آب داغ و صابون می‌توانند پوست را خشک کنند، دوش‌های خود را کوتاه‌تر کرده و با آب گرم و یا ولرم حمام کنید.
- اگر دست‌هایتان قرار است به مدت طولانی در معرض آب باشد (مانند ظرف یا ماشین شستن) از دستکش استفاده کنید. از طرفی مواد شوینده نیز می‌توانند پوست را خشک و تحریک کنند.
- برای جلوگیری از خارش و خشکی، به طور منظم از مرطوب‌کننده‌های فاقد عطر استفاده کنید. کرم‌ها به طور کلی بهتر و به مدت طولانی‌تری نسبت به لوسیون‌ها پوست را مرطوب نگه می‌دارند و اگر وقتی پوست مرطوب است استفاده شوند بهتر عمل می‌کنند.
- مراقب لباس‌هایی که می‌پوشید باشید. پارچه پنبه‌ای بهترین گزینه است چون نرم است و مانع تنفس پوست نمی‌شود. سعی کنید از پوشیدن لباس‌های پشمی و اسپندکس(پارچه‌ای مصنوعی که خاصیت کششی فوق العاده ای دارد) خودداری کنید. زیرا ممکن است باعث تحریک بیشتر و واکنش‌های آلرژیک در شما شود.
- استرس خود را مدیریت کنید. زیرا استرس می‌تواند باعث وخیم‌تر شدن اگزما شود. فعالیت‌هایی مانند یوگا و یا پیاده‌روی را بعد از یک روز طولانی انجام دهید تا سطح استرس خود را پایین نگه دارید.
- اگر آرایش می‌کنید، به دنبال برندهایی باشید که فاقد عطر و رنگ باشند. زیرا باعث تشدید اگزما می‌شوند.
اگر در مدیریت اگزما به مشکل برخورده‌اید، می‌توانید با یک متخصص پوست در این مورد صحبت کنید تا روش‌های بهتری را برای کنترل آن به شما معرفی کند.
سایر مشکلات پوستی
زگیل‌ها ضایعه‌های پوستی ریزی هستند که در اثر ویروس‌هایی از خانواده پاپیلوما انسانی (HPV) ایجاد می‌شوند. هیچ راهی برای جلوگیری از بروز زگیل‌ها وجود ندارد. غیر از جلوگیری از تماس با افرادی که آنها را دارند. اما اگر به آن دچار شدید، هرگز آن را خراش ندهید یا نکنید. زیرا می‌تواند باعث پخش شدن ویروس و به وجود آمدن زگیل‌های جدید شود.
برخی از داروهای حاوی اسیدهای خاص که در داروخانه‌ها موجودند می‌توانند در خلاص شدن از شر زگیل‌ها به شما کمک کنند. اما همیشه بهترین راه این است که قبل از امتحان یک دارو با یک پزشک مشورت کنید. اگر متوجه زگیل در ناحیه تناسلی خود شدید، باید به پزشک مراجعه کنید تا بهترین متد درمانی را برای نواحی حساس تجویز کند.
زگیل آبکی یا مولوسکوم (moluscum contagiosum) نوعی دیگر از عفونت‌های ویروسی و شبیه به زگیل است (البته به اندازه اسمش ترسناک نیست). مانند زگیل‌ها می‌تواند از طریق خراشیدن و تماس جنسی منتقل شود.
ترک‌های پوستی (stretch marks) خطوط باریک سفید یا بنفشی هستند که در اکثر نوجوانان بسیار متداول است. ترک‌های پوستی زمانی ایجاد می‌شوند که بافت زیر پوست کشش و رشد سریعی داشته باشد. اتفاقی که در دوران بلوغ رخ می‌دهد. این خطوط معمولا خود به خود و در طول زمان محو می‌شوند. اما اگر نگران آنها هستید می‌توانید با یک متخصص پوست در مورد آنها صحبت کنید.
توصیه نهایی
از آن‌جا که پوست آنچه درون بدن اتفاق می‌افتد را بازتاب می‌کند و در واقع آینه درون ما است، سالم بودن آن تا حدودی نشان‌دهنده سلامت بدن است. پس داشتن پوست سالم علاوه بر زیبایی برای بقای همه ما و البته نوجوانان ضروری است. بنابراین پوست خود را با تکنیک‌های مراقبت پوستی خوب، رژیم غذایی سالم و ورزش زیاد سالم و درخشان نگه دارید.