چطور تبخال را درمان کنیم؟
در پاسخ به این سوال که تبخال چیست باید گفت تبخال یک اصطلاح عام است که برای توصیف هر دو نوع آن یعنی تبخال دهان (که به عنوان تبخال لب نیز شناخته می‌شود) و تبخال دستگاه تناسلی است استفاده می‌شود. در حالی که ممکن است این شرایط در مکالمه گاه به گاه با همین نام همراه باشد و برخی از شباهت‌ها را داشته باشد، هریک از آن‌ها ناشی از نوع دیگری از ویروس تبخال ساده (HSV) است.
HSV-1 ، یا تبخال نوع اول بیشتر اوقات مسئول عفونت تبخال است که منجربه ضایعات در دهان یا اطراف آن می‌شود، در غیر این صورت به عنوان زخم سرما شناخته می‌شود، اگرچه می‌تواند باعث زخم‌های دستگاه تناسلی نیز شود. تصور می‌شود که تبخال نوع دوم تقریباً به طور انحصاری باعث زخم‌های دستگاه تناسلی می‌شود.
در هر دو مورد، ویروس تبخال وارد اپیدرم (بیرونی‌ترین لایه پوست) می‌شود و باعث ایجاد ضایعات خواهد شد. این ضایعات باز هستند، تمایل به منتشر شدن دارند، از طریق تماس پوست به پوست گسترش می‌یابند و با درمان ضد ویروسی قابل کنترل است.
اگرچه زخم‌ها می‌توانند کاملاً عمیق باشند، اما برخی از افراد مبتلا به این عفونت‌ها ممکن است به هیچ وجه علائمی از خود نشان ندهند. در حقیقت، بسیاری از افرادی که به تبخال مبتلا شده‌اند، هرگز شیوع قابل توجهی ندارند.
انواع تبخال چیست ؟
در اینجا تفاوت‌های اصلی تبخال نوع اول و تبخال نوع دوم آورده شده است. برای اینکه اطلاعات بیشتری در مورد این دو عفونت بدست آورید در ادامه همراه ما باشید.
تبخال نوع اول:
- بیشتر اوقات بر روی لب و ناحیه دهان ظاهر می‌شود.
- اغلب با بوسیدن یا با استفاده از فنجان‌های دیگران پخش می‌شود.
- با زخم، درد، سوزش، خارش ممکن است همراه باشد.
- ضایعات از مناطق کمی متورم و مایل به قرمز تا تاول پوسته پوسته شده متغیر است.
- اکنون بیش از نیمی از موارد ابتلا، تبخال دستگاه تناسلی است.
تبخال نوع دوم:
- بر ناحیه تناسلی تأثیر می‌گذارد.
- در اثر تماس جنسی و همچنین از مادران در هنگام تولد به نوزادان منتقل می‌شود.
- بعضی اوقات علائمی از قبل وجود ندارد.
- ضایعات قرمز، آبدار یا پوسته پوسته هستند.
- شیوع این ویروس به طور کلی با گذشت زمان کمتر می‌شود.
علائم تبخال چیست ؟
هر دو نوع تبخال باعث ایجاد ایجاد تاول و زخم قرمز می‌شوند، اما این دو عفونت با هم فرق دارند.
عفونت اولیه یعنی در تبخال نوع اول می‌تواند گسترده باشد، با چندین زخم روی لب یا داخل دهان. اگر ویروس از طریق رابطه جنسی ایجاد شود، علائم اولیه ممکن است در ناحیه تناسلی نیز بروز کند.
مطلب مرتبط: پسوریازیس چیست ؟ با انواع آن آشنا شوید.
از زمان ابتلا به این ویروس تا زمان ظاهر شدن این نوع تبخال می‌تواند بین یک تا ۲۶ روز (متوسط شش تا هشت روز) طول بکشد.
ممکن است:
- مناطق کمی متورم و مایل به قرمز به نظر برسند.
- گروهی از تاول‌ها کوچک و آبدار باشند که در قسمت قرمز رنگ پوست ظاهر می‌شوند.
- تاول‌هایی باشند که به سرعت پوسته‌ای روی آن‌ها ایجاد می‌شود.
این‌ها با آفت دهان که عموماً دارای مرکزی سفید است، متفاوت می‌باشند. آفت ضایعه‌ای کوچک و سطحی است که روی بافت نرم دهان یا در پایه لثه ایجاد می‌شود. خلاف زخم سرد یا تبخال، زخم آفت در سطح لب ایجاد نمی‌شود و مُسری نیست. به هر حال زخم آفت ممکن است دردناک باشد و غذا خوردن یا حرف زدن را با مشکل مواجه کند.
در اغلب موارد زخم آفت به خودی خود و در طول یک تا دو هفته از بین می‌رود. در صورتی که آفت دهان بزرگ‌تر از معمول بوده یا دردناک باشد یا التیام پیدا نکند، فرد باید به پزشک مراجعه نماید.
بسته به محل و شدت درد تبخال ممکن است باعث اختلال در خوردن، نوشیدن، صحبت کردن یا ادرار کردن شود. کودکان ممکن است هنگامی که برای اولین بار در معرض ویروس HSV نوع ۱ قرار دارند، با علائمی مانند تب خفیف و غددی متورم در گردن خود مواجه شوند.
اغلب شما می دانید علائم تبخال چیست و تبخال دهانی چه ویژگی هایی دارد. با این حال مرور آن خالی از فایده نیست. تبخال لب همانطور که از اسمش هم مشخص است، معمولا همیشه در نقطه خاصی از لب و دهان ایجاد می‌شود. فرد یکی دو روز قبل در آن نقطه یا به طور گسترده در اطراف دهان احساس خارش، سوزش یا گزگز می‌کند. سپس یک برجستگی کوچک پر از مایع شبیه یک جوش کوچک در لبه بیرونی لب روی پوست ظاهر می‌شود. البته ممکن است این برجستگی در اطراف بینی یا چانه یا گونه هم ایجاد شود.
مایع درون این برجستگی به شدت عفونی و مملو از ویروس تبخال است. در صورت پاره شدن و رسیدن آن به بخش‌های دیگر پوست ممکن است به راحتی آن نواحی را نیز آلوده کرده و باعث ایجاد تبخال در آن مناطق نیز بشود. بعد از چند روز برجستگی سوراخ شده و ترشح می‌کند.
این حالت معمولا در روز چهارم یا پنجم اتفاق می‌افتد و بیشترین احتمال آلودگی در سایر مناطق بدن یا سرایت به سایر افراد مربوط به همین مرحله است. در این مرحله گاهی بیمار دچار تب و برجستگی غدد لنفاوی زیر فک نیز می‌شود. سپس به مرور روی زخم اصطلاحا دلمه می‌بندد و پوست جدید از زیر دلمه تشکیل می‌شود. بعد از گذشت چند روز این دلمه کنده شده و زخم بدون برجای گذاشتن اثری ناپدید می‌شود.
از طرف دیگر، HSV نوع ۲ همیشه فقط در آقایان علائم ایجاد نمی‌کند. در صورت بروز این علائم، معمولاً درد در مهبل یا آلت تناسلی وجود دارد. ممکن است در هنگام ادرار کردن یا هنگام انجام فعالیت‌های جنسی، این درد بیشتر جلب توجه کند. زخم‌ها ممکن است قرمز، آبدار یا پوسته پوسته به نظر برسند و سال‌ها ظاهر شوند، خوب شوند و دوباره ایجاد شوند، مگر اینکه تحت درمان قرار گیرند.
علت ایجاد تبخال چیست؟
ویروس‌هایی که باعث ایجاد تبخال می‌شوند بسیار مسری هستند و از طریق تماس مستقیم منتقل می‌شوند. به طور کلی، پس از عفونت اولیه، ویروس‌ها خفته باقی می‌مانند، این به معنای غیرفعال بودن آن‌ها است پس می‌توانند در دفعه بعدی دوباره فعال شوند.
تبخال نوع اول از طریق تماس‌هایی مانند بوسیدن یا با استفاده مشترک از فنجان‌ها پخش می‌شود و این باعث می‌شود تشخیص جایی که احتمالاً عفونت به دست آورده‌اید دشوار باشد. به دلیل نحوه انتقال، ابتلا به این عفونت برای افراد در هر سنی آسان است. حدود ۸۵٪ از جمعیت در برخی مواقع به HSV نوع ۱ آلوده شده‌اند. نوع اول همچنین می‌تواند از طریق رابطه جنسی منتقل شود. در حال حاضر بيش از نيمی از موارد تبخال دستگاه تناسلی ناشی از نوع HSV نوع ۱ است.
HSV نوع ۲ از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود، بنابراین فقط افرادی که با کسی که ویروس دارد تماس جنسی برقرار کنند در معرض خطر هستند. تبخال نوع دوم کمتر شایع است، اگرچه بسیاری از افراد مبتلا به آن نمی‌دانند که به این ویروس آلوده شده‌اند و احتمالاً آن را به دیگران منتقل می‌کنند.
زنان باردار همچنین می‌توانند HSV تیپ ۲ را در زمان تولد به نوزادان خود منتقل کنند، گاهی با عواقب جدی همراه هستند. بیشترین خطر انتقال در هنگام تولد برای زنانی است که در دوران بارداری به HSV تیپ ۲ آلوده می‌شوند.
برای تشخیص این که نوع تبخال چیست براساس علائم نمی‌توان تشخیص داد که به کدام ویروس مبتلا شده‌اید، زیرا بسیار به هم شباهت دارند. شاید بتوان گفت اگر آزمایش خون مخصوص تبخال انجام دهید جوابش فقط برای یک نوع ویروس مثبت است.
فعال سازی مجدد
تبخال نوع اول به عنوان “تاول تب” نیز شناخته می‌شود، زیرا اغلب در صورت ابتلا به عفونت یا تب مکرر ظاهر می‌شوند. به طور کلی، یک بیماری، استرس عاطفی یا آسیب‌های جسمی می‌تواند باعث فعال شدن مجدد HSV نوع ۱ یا ۲ شود. اگر سیستم ایمنی بدن شما مختل شده باشد، حالا به دلیل بیماری یا دارو، شما نیز احتمال بیشتری به ابتلا یا فعال سازی مجدد HSV نوع ۱ یا ۲ دارید.
بعضی از افراد، به ویژه کودکان، بارها و بارها دچار لکه‌های تبخال می‌شوند، که غالباً در همان نقطه روی صورت یا لب خود قرار دارند. به همین ترتیب، زخم‌های دستگاه تناسلی نیز در همان مکان تکرار می‌شوند. با این حال، ویروس می‌تواند باعث بروز زخم‌های جدید در یک مکان متفاوت یا در مجاورت آن شود که به صورت مکرر اتفاق می‌افتد. این می‌تواند با ویروس HSV ۱ یا ۲ رخ دهد.
روش تشخیص تبخال چیست ؟
از نظر مکان و ظاهر زخم‌های تبخال، ضایعات HSV نوع ۱ اغلب توسط خود بیماران (یا در مورد کودکان، والدین یا معلمان) تشخیص داده می‌شوند. پزشکان می‌توانند بر اساس علائم و نشانه‌های مشابه نوع ویروس را تشخیص دهند.
همچنین می‌توانید HSV نوع ۲ را با توجه به ظاهر آن تشخیص دهید. با این وجود، از آنجا که بسیاری از افراد علائمی ندارند، ممکن است برای تأیید و تشخیص تبخال دستگاه تناسلی، انجام آزمایش لازم باشد.
درمان تبخال
تبخال درمان نشده معمولاً طی هفت تا ده روز از بین می‌رود. اما اگر برایتان سوال است که روش درمان تبخال چیست باید بدانید تبخال را می‌توان با داروهای ضدویروسی موضعی یا خوراکی (از طریق دهان) درمان کرد.
داروها همیشه مورد نیاز نیستند، اما به وسیله آن‌ها زخم‌ها می‌توانند سریع‌تر بهبود یابند و در صورت لزوم درد را کاهش می‌دهند.
عفونت‌های اولیه اغلب با داروهای ضدویروسی خوراکی درمان می‌شوند، در حالی که عودها (بازگشت مجدد عفونت‌ها) اغلب با آنتی ویروس‌های موضعی درمان می‌شوند. تصور نمی‌شود داروهای موضعی در صورت شدید بودن علائم در معالجه لکه‌های تبخال مؤثر باشند.
درمان تبخال دستگاه تناسلی
تبخال دستگاه تناسلی به وسیله درمان ضد ویروسی درمان می‌شود و برای افرادی که اولین شیوع و یا به صورت مکرر تبخال را تجربه می‌کنند، این درمان توصیه می‌شود.
جلوگیری از بروز تبخال
برای پیشگیری از بیماری تبخال دهانی، باید از تماس پوست با پوست و به اشتراک گذاشتن وسایل با شخصی که می‌دانید به ویروس آلوده است، خودداری کنید. به همین ترتیب، اگر می‌دانید که شما حامل ویروس هستید و نوع تبخال چیست ، از تماسی که با دیگران دارید (به ویژه نوزادان و سایر افرادی که مصونیت ایمنی دارند) و وسایلی که در اطراف خود رها می‌کنید، از جمله حوله‌ها، مراقب باشید. شستشوی مکرر دست نیز مهم است، به خصوص بعد از اینکه دچار تبخال شدید.
برای جلوگیری از فعال شدن مجدد تبخال دهان، تمام تلاش خود را بکنید تا سالم بمانید (در غیر این صورت تب یا سوزش پوستی، به ویژه در کودکان، می‌تواند از یک عفونت خفته تبخال آغاز شود). استرس خود را مدیریت کرده و از خشکی لب و آفتاب سوختگی جلوگیری کنید.
هنگامی که زخم‌ها تکرار می‌شوند، ممکن است درمان روزانه برای جلوگیری از بروز ضایعات در نظر گرفته شود. علاوه بر این، افراد مبتلا به تبخال باید از موانعی برای رابطه جنسی استفاده کنند.
تنها راه جلوگیری از شیوع تبخال دستگاه تناسلی، اقدامات احتیاط آمیز جنسی، بخصوص با استفاده از وسایل محافظتی است. ارتباط با شرکای جنسی در مورد احتمال ابتلا به بیماری‌های مقاربتی از جمله تبخال حائز اهمیت است.
اما کسانی که ویروس تبخال در بدنشان وجود ندارد با رعایت بهداشت شخصی و عدم تماس با افرادی که زخم تبخال روی صورتشان وجود دارد می‌توانند از ابتلا به این ویروس در امان باشند. شستن مرتب دست‌ها بخصوص قبل از خوردن غذا و دست نزدن به چشم‌ها با دستان کثیف، پرهیز از استفاده از لوازم شخصی دیگران بخصوص کسانی که تبخال می‌زنند از دیگر عوامل پیشگیری از ابتلا به بیماری تبخال است.
آزمایشات امیدوارکننده‌ای در مورد واکسن‌های تبخال انجام شده است. با این حال، تاکنون هیچ نتیجه انسانی اثربخشی، به اندازه کافی برای واکسن تبخال به بازار ارائه نشده است.
توصیه نهایی
به طور معمول، در بین افرادی با سیستم ایمنی سالم، هیچ یک از این عفونت‌ها و عوارض جدی ایجاد نمی‌شوند. اگر شما دچار زخم‌های مکرر تبخال هستید، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید، مگر اینکه زخم‌ها شدید شوند.
اگر مبتلا به تبخال دستگاه تناسلی هستید، ممکن است بخواهید درمان را در نظر بگیری ، زیرا می‌توانید آن را در شرکای جنسی گسترش دهید و خطرات واقعی برای نوزادان و مادران مبتلا به HSV نوع ۲ ایجاد کنید. درمان روزانه می تواند به جلوگیری از انتقال ویروس و همچنین کاهش تعداد شیوع آن کمک کند.
دانستن شرایط شما می‌تواند به شما کمک کند بدانید چه موقع به دنبال معالجه پزشکی باشید تا از عواقب احتمالی جدی خودداری کنید. با گذشت زمان، یاد خواهید گرفت که در صورت بروز مجدد، محرک‌های خود را بشناسید. شما همچنین می‌توانید در مورد اینکه آیا دوباره نیاز به مصرف داروها دارید یا اینکه کدام داروها برای شما بهتر عمل می‌کنند، یک راهنما خوب دریافت کنید. تشخیص عفونت تبخال حتی اگر نگران کننده به نظر برسد، قابل کنترل است.