درباره اگزما و نحوه درمان آن بیشتر بدانید.
اگزما که به عنوان درماتیت آتوپیک نیز شناخته می‌شود، یک بیماری التهابی پوستی است که باعث ایجاد لکههای پوستی، همراه با خارش و التهاب می‌شود. این بیماری می‌تواند در هر سنی در افراد تأثیر بگذارد، اگرچه بیشتر در بزرگسالان و یا (به طور کلی قبل از پنج سالگی) در کودکان رخ می‌دهد.
اگرچه علت دقیق اگزما ناشناخته است، اما اعتقاد بر این است که این علل هم از نظر عوامل ژنتیکی و هم از نظر محیطی حاصل می‌شوند. از آنجا که هیچ آزمایشگاهی برای تشخیص آن وجود ندارد، این بیماری براساس معاینه فیزیکی و اینکه آیا علائم آن در فرد به نوعی وجود دارند یا نه، تأیید می‌شود. معمولا راه‌های درمان اگزما شامل مرطوب کننده‌ها، استروئیدهای موضعی بدون نسخه و داروها و روش‌های درمانی برای کاهش التهاب پوست می‌باشند که در بیشتر موارد موثر هستند.
علائم اگزما چیست؟
خارش
اغلب اولین علامت اگزما خارش است، که به طور معمول پیش از شیوع بثورات پوستی می‌باشد. خارش در شب بدتر می‌شود و گاهی اوقات می‌تواند در خواب اختلال ایجاد کند.
همه بثورات اگزما یکسان به نظر نمی‌رسند و می‌توانند با توجه به موقعیت و نوع اگزمای آن‌ها (مانند اگزمای دیسکوئید و اگزما دیسیدروتیک) متفاوت باشند.
لکههای خشک و پوسته پوسته شدن لایه سطحی پوست
مناطق تورم و قرمزی
برجستگی‌هایی که پوسته پوسته می‌شوند به خصوص در صورت خراشیده شدن پوست. بعد از بهبودی بثورات تغییر رنگ پوست گاه روشن‌تر و گاه تیره‌تر است و مناطقی از پوست ضخیم می‌شود و این عارضه بیشتر در بزرگسالان بروز می‌کند.
توجه کنید: خاراندن فقط اگزما را بدتر می‌کند. در بعضی موارد، خاراندن می‌تواند باعث ایجاد شکافی در پوست شود که از طریق آن حفره‌ای برای ورود باکتری‌ها و میکروب‌های دیگر باز می‌شود و همین نکته سبب ایجاد عفونت خواهد شد.
چگونگی بیماری اگزما براساس سن
محل و شکل ظاهری بثورات اگزما در گروه‌های سنی مختلف متفاوت است و این نکته به تشخیص بیماری در نوزادان، کودکان و بزرگسالان کمک می‌کند.
نوزادان
در نوزادان، بثورات معمولاً در گونه‌ها و بدن و همچنین سطوح حساس (مانند قسمت جلوی زانو یا پشت آرنج یا ساعد) ظاهر می‌شود.
کودکان
در کودکان، لکههای ملتهب روی صورت کمتر و بیشتر در قسمت‌هایی مانند پشت زانو یا آرنج ظاهر می‌شوند.
بزرگسالان
در بزرگسالان، اگزما تمایل به پیشروی در نواحی گردن، صورت و دست‌ها دارد. بزرگسالان همچنین احتمالاً در برخی نواحی که لک می‌شود شاهد ضخیم‌تر شدن پوست در آن نقطه خواهند بود.
انواع اگزما و مراحل مختلف آن
اگزما سه مرحله مجزا دارد: حاد، نیمه حاد و مزمن که هر کدام از این‌ها علائم و رویکردهای درمانی متفاوت دارند.
۱) مرحله حاد
اگزما حاد شروع ناگهانی و شدید علائم را به همراه دارد که با ایجاد تاول‌های ملتهب و پوسته پوسته شدن ایجاد می‌شود.
۲) اگزما نیمه حاد
اگزما نیمه حاد عموما ترکیبی از مراحل حاد و مزمن است و با پوست خشک، قرمز و پوسته پوسته جلوه می‌کند.
۳) اگزما مزمن
اگزمای مزمن با اپیزودهایی که سه ماه یا بیشتر به همراه لکههای خارش دار حاد که در آن پوست تغییر خواهد کرد و علائم آسیب طولانی مدت ایجاد می‌شود، مشخص می‌شود.
خشکی و خارش دو مشخصه اگزما هستند که در تمام مراحل بروز می‌کنند.
علت به وجود آمدن این بیماری
هنوز علت دقیق این بیماری کاملاً مشخص نیست. اعتقاد بر این است که اگزما توسط ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی که به طور همزمان کار می‌کنند، باعث ایجاد بیماری التهابی پوستی می‌شود.
ژنتیک
یکی از احتمالات این است که ژنتیک علت به وجود آمدن اگزما است. با توجه به اینکه این بیماری در خانواده‌ها تکرار می‌شود و این نکته در رشد این بیماری نقش اساسی دارد. در سال‌های اخیر دانشمندان چندین ژن را شناسایی کرده‌اند که بیماران را مستعد درماتیت آتوپیک می‌کنند.
محیط
دانشمندان معتقدند که محرک‌های محیطی ممکن است به تحریک اگزما در افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد بیماری هستند، کمک کند. برخی گفته‌اند نوزادانی که در یک محیط “خیلی تمیز” پرورش یافته‌اند، ممکن است سیستم ایمنی آن‌ها مختل شود و کمتر قادر به جلوگیری از آلرژن‌ها و تحریک کننده‌های ایجاد التهاب در سطح سلولی باشند.
محرک‌های محیطی همچنین ممکن است باعث رفتن بیماری به مرحله حاد شوند. محرک‌ها می‌توانند از یک شخص به شخص دیگر متفاوت و ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- درجه حرارت شدید و خشک و سرد
- هوای بسیار گرم و مرطوب
- آلرژن‌های غذایی
- گرد و غبار، گرده‌ها و شوره‌های حیوان خانگی
- محصولات صابون و لوازم بهداشتی بسیار معطر
- پارچه‌های زبر مانند پشم
- پوست بسیار خشک
- استرس و اضطراب نیز می‌تواند به عنوان محرک عمل کنند.
تشخیص اگزما
هیچ آزمایش و یا مطالعات تصویربرداری قادر به تشخیص اگزما نیست. موارد بدون عارضه اغلب با ترکیبی از معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی فرد تشخیص داده می‌شوند. این امر به ویژه در نوزادان و کودکانی که اگزما در آن‌ها شایع است صدق می‌کند. تشخیص اگزما در بزرگسالان می‌تواند پیچیده‌تر باشد زیرا احتمال ابتلا به این بیماری در بزرگسالی کمتر است و به راحتی می‌تواند با سایر شرایط پوستی اشتباه گرفته شود. پزشک متخصص شما می‌تواند تشخیص دهد که آیا ویژگی‌های بیماری در رهنمودهای تعیین شده از معیارهای تشخیصی برخوردار هستند.
تشخیص‌های افتراقی
اگر علائم درماتیت آتوپیک یا اگزما دارید، پزشک تشخیص‌های دیگری را نیز که ممکن است شبیه به این بیماری باشد را در نظر می‌گیرد. به این یک تشخیص افتراقی گفته می‌شود.
یک تشخیص افتراقی برای تمایز اگزما از سایر شرایط مرتبط یا مواردی که به نظر می‌رسد مانند اگزما است، استفاده می‌شود، مانند:
- درماتیت تماسی
- پسوریازیس ( بیماری پوستی مزمن خودایمنی است. این بیماری هنگامی رخ می‌دهد که دستگاه ایمنی بدن سیگنال‌های اشتباهی می‌فرستد.)
- آکنه روزاسه (التهاب و قرمزی مزمن پوست صورت معمولاً گونه‌ها، بینی و پیشانی.
- زخم
- درماتیت سبورئیک (نوعی التهاب پوستی است که معمولا در نقاطی که دارای تعداد زیادی غده تولیدکننده چربی است مثل کف سر، صورت، بالای قفسه سینه و پشت بدن ایجاد می‌شود.)
- کچلی بدن
درمان اگزما
اگزما یک بیماری مزمن است و هیچ درمان قطعی و مشخصی ندارد. در صورت بروز علائم شدید و در مراحل حاد اگزما، درمان مناسب با توجه به شدت بثورات متفاوت خواهد بود.
درمان‌های بدون نسخه
اگزمای خفیف اغلب با ترکیبی از درمان‌های بدون نسخه مانند استفاده از مرطوب کننده منظم و سایر داروهای در دسترس قابل کنترل است.
کرم‌های مخصوص پوست حاوی لیپیدها و سرامیدها هستند که می‌توانند به بازگرداندن رطوبت و بهبود عملکرد پوست کمک کنند. کرم هیدروکورتیزون ۱٪ معمولاً قبل از مرطوب کردن استفاده می‌شود تا به کاهش التهاب کمک کند. از برخی کرم‌های سفید کننده گاهی برای کاهش التهاب و کاهش خطر عفونت‌های باکتریایی پوست استفاده می‌شوند.
قبل از استفاده از هرگونه دارو با پزشک خود صحبت كنید تا مطمئن شوید كه این روش درمان استاندارد بوده و علائم را تشدید نمی‌کند.
داروها
در مواردی که اگزما با هیدروکورتیزون بدون نسخه و سایر راه‌های دیگر از بین نرود، داروهای تجویزی با دوز بالاتری لازم است. این داروها معمولاً به طور مداوم مورد استفاده قرار نمی‌گیرند بلکه بیشتر در صورت بروز مرحله حاد بیماری استفاده می‌شوند.
جلوگیری از اگزما
با مراقبت از پوست خود، می‌توانید با پیروی از برخی استراتژی‌های کلیدی احتمال ابتلا به اگزما را تا حد زیادی کاهش دهید.
از مرطوب کننده‌ها به صورت آزاد استفاده کنید. روزانه، به طور عادی بلافاصله پس از دوش گرفتن یا استحمام از مرطوب کننده استفاده کنید و در صورت لزوم مجدداً آن را تمدید نمایید.
از مصرف صابون زیاد، مواد شوینده یا حلال‌ها خودداری کنید: محصولاتی را انتخاب کنید که بدون چربی و بدون رنگ باشند.
لباس‌های سبک و راحت بپوشید؛ از پارچه‌های خراشیده و زبر، کمربندهای محکم و یقه‌ها و پارچه‌هایی که نفس کشیدن را برای شما سخت می‌کنند استفاده نکنید.
محرک‌های خود را بشناسید؛ بدانید چه چیزی باعث التهاب پوست شما می‌شوند و مراقبت‌های لازم را در این زمینه انجام دهید.
استرس خود را مدیریت کنید؛ ترکیب مدیریت استرس با بهداشت خوب و ورزش منظم ممکن است به سمت پیشگیری از ابتلا و طولانی شدن این بیماری تا حد زیادی پیشگیری کند.
مراقبت روزانه از پوست و استفاده مداوم از مرطوب کننده‌ها بهترین اقدامات برای به حداقل رساندن التهاب و کاهش خارش و سوزش است. اگر درمان خانگی و داروهای سبک کافی نباشد، داروهای بدون نسخه و یا داروهای توصیه شده توسط پزشک می‌توانند به شما کمک کنند. اگرچه کنترل اگزما برای بعضی از افراد دشوار است، اما یک رویکرد مناسب و محافظه کارانه برای جلوگیری، کنترل و درمان، معمولاً می‌تواند بهترین راه حل باشد.