کمبود آهن تنها مشکلی نیست که آن را در گیاه‌خواران ببینیم، بلکه تمام انسان‌ها باید درباره این موضوع نگران باشند.
در صورتی که بدن شما کمبود ویتامین یا ماده معدنی داشته باشد، علائم واضحی را در بدن خود مشاهده می‌کنید که از طریق آن متوجه خواهید شد که در بدن شما چه اتفاقی افتاده است. اگر کمبود آهن داشته باشید، بدن علائمی را تجربه می‌کند که شما می‌توانید با آگاهی از آن‌ها متوجه این موضوع بشوید.
سونیا آنجلون، متخصص تغذیه رژیم غذایی و سخنگوی آکادمی تغذیه و رژیم غذایی می‌گوید: آهن یک جزء اساسی در بسیاری از پروتئین‌ها و آنزیم‌ها است که از عملکردهای مهم متابولیکی مانند انتقال اکسیژن، تولید انرژی و سنتز DNA، پشتیبانی می‌کند. آهن برای رشد و تکامل مناسب در هموگلوبین (پروتئینی که اکسیژن را از ریه‌ها به بدن منتقل می‌کند)، میوگلوبین (پروتئینی که اکسیژن به عضلات می‌رساند)، سیتوکروم‌ها (برای تولید انرژی مهم است) و پر اکسیدها مورد نیاز است که برای سیستم ایمنی بدن اهمیت زیادی دارد.
وجود آهن به اندازه نرمال و کافی در بدن شما به عملکرد مناسب بدن کمک بزرگی می‌کند، به شما کمک می‌کند انرژی بالایی داشته باشید و سیستم ایمنی بدن شما را در بهترین حالت خود نگه می‌دارد. با تمام گفته‌ها، مشکل کمبود آهن بسیار شایع است. کمبود آهن شایع‌ترین کمبود تغذیه‌ای در جهان می‌باشد که عمدتاً کودکان و زنان را در سنین باروری، زنان باردار و افرادی را که شرایط پزشکی خاصی دارند را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
کمبود آهن می‌تواند منجر به کم خونی شود. البته باید بدانید بین کمبود آهن و کم خونی و فقر آهن تفاوت وجود دارد. ممکن است یک انسان فقر آهن داشته باشد ولی هیچ‌گونه علائمی را در خود نبیند، اما کم خونی و فقر آهن اعضای مهم بدن را درگیر خواهد کرد. از دلایل مهم کمبود آهن می‌توان به تغذیه نامناسب اشاره کرد. آهن یک ماده معدنی ضروری است که بدن توانایی تولید آن را ندارد، بنابراین با خوردن غذاهای غنی از آهن به بدن باید این ماده را برسانید.
مطلب مرتبط: فواید زینک (روی) برای سلامتی چیست؟
علائم کمبود آهن
۱) خستگی و بی‌حالی: در صورت کمبود آهن در بدن، شما ممکن است احساس خستگی داشته باشید، زیرا بدن برای اکسیژن‌رسانی به آهن احتیاج دارد. هموگلوبین پروتئینی است که در گلبول‌های قرمز خون یافت می‌شود و وظیفه حمل اکسیژن به بدن را دارد. زمانی که اکسیژن کافی به بدن شما نرسد، انرژی کافی نخواهید داشت.
۲) مشکلات پوست و ناخن: پوست کم رنگ و ناخن‌های شکننده و لایه لایه شده نشان از کمبود آهن می‌باشد. هموگلوبین کافی برای انتقال اکسیژن از ریه‌ها به بقیه بدن از جمله ناخن‌ها می‌باشد که در صورت نبودن این پروتئین ناخن‌ها شکننده و پوست زردرنگ و رنگ‌پریده‌ای خواهید داشت.
۳) تنگی نفس: هموگلوبین که حاوی آهن است، به حمل اکسیژن در بدن کمک می‌کند. هم چنین آهن در میوگلوبین که وظیفه اکسیژن‌رسانی به عضله‌های اسکلتی و قلبی را دارد، نقش مهمی دارد که در صورت کمبود آهن در بدن شما تنگی نفس و در کنار آن بی‌حالی را تجربه خواهید کرد.
۴) زبان ملتهب: زبان ملتهب یک نشان از کمبود آهن است. زمانی که آهن در بدن شما کاهش پیدا کند، پروتئین میوگلوبین از بدن خالی می‌گردد که در صورت کمبود این پروتئین سلامت ماهیچه‌ها از جمله بافت عضلانی زبانی دچار اختلال می‌گردد.
۵) بی‌اشتهایی: مطالعات نشان می‌دهد بیمارانی که مبتلا به کم خونی و فقر آهن هستند، به دلیل تأثیر آهن بر هورمون تنظیم‌کننده اشتها، گرلین و پلتین، اشتها را کاهش می‌دهند و فرد دچار بی‌اشتهایی شده و خطر سوء تغذیه را نیز افزایش می‌دهند.
۶) مهارت‌های شناختی ضعیف و کاهش حافظه: کودکان مبتلا به کمبود آهن با رشد شناختی ضعیف، در مدرسه و الگوهای رفتاری غیرعادی همراه هستند. اساساً، کم خونی و فقر آهن یکی از مشکلات یادگیری در کودکان است.
در صورتی که شما هر کدام از علائم بالا را دارا هستید بهتر است یک ارزیابی و آزمایش آهن انجام دهید و از مقدار آهن بدن خود مطلع بشوید.
چگونه آهن بیشتری دریافت کنیم؟
برای مبارزه با کمبود آهن در بدن و دریافت آهن بیشتر، رژیم غذایی شما باید مملوء از غذاهای غنی از آهن باشد.
در بزرگسالان حدود ۸ میلی‌گرم، برای زنان حدود ۱۸ میلی‌گرم در روز آهن لازم است. البته مصرف آهن در دوران بارداری ۲۷ میلی‌گرم در روز افزایش می‌یابد.
در غذای ما دو گونه آهن وجود دارد: آهنی که در مغزها، میوه‌ها، سبزی‌ها، غلات، غلات غنی‌شده با آهن، لوبیا وجود دارد. یک نوع دیگر آهن نیز وجود داشته که در سلول‌های منابع حیوانی مانند گوشت گاو، مرغ و ماهی یافت می‌شود. از منابع حیوانی، آهن بهتر جذب بدن می‌شود. البته نباید مصرف سبزیجات را کاهش بدهید، زیرا مصرف سبزیجات و بالا رفتن ویتامین C باعث افزایش جذب آهن در بدن می‌شود. هم چنین در صورتی که آهن بدن شما به مقدار زیادی کاهش پیدا کند، می‌توانید از مکمل‌های آهن با دستور پزشک استفاده کنید.
عالی بود