درباره اچ آی وی (HIV) بیشتر بدانیم
به لحاظ واژه‌شناسی و معنایی لغت ایدز (AIDS) مخخف یک عبارت انگلیسی (Acquired Immunodeficiency Syndrome ) است که معنی آن سندرم نقص ایمنی اکتسابی است.
بیماری ایدز توسط ویروسی به نام اچ آی وی (Human Immunodeficiency Virus) منتقل می‌شود و به تدریج بدن را ضعیف کرده و فرد را به کام مرگ می‌فرستد. سیستم ایمنی بدن به مرور ضعیف شده و بدن در مقابله با بیماری‌ها و ویروس‌ها آسیب پذیرتر شده و در نتیجه توانش را از دست می‌دهد.
HIV از طریق مایعات خون، مایع منی و واژن منتقل و طیف وسیعی از علائم را شامل می‌شود که اغلب به صورت عفونت، تب و زخم دهان مشاهده خواهد شد. بعد از یک دوره نهفته که در طی آن HIV به ایدز (HIV / AIDS) و ویروس می‌رسد، فرد مبتلا آلوده به مشکلات جدی‌تری از جمله کاهش وزن شدید و عفونت‌های حاد می‌شود.
تاریخچه ایدز
این بیماری اولین بار در سال ۱۹۸۱ ظاهر شد و در ابتدا افراد زیادی را قربانی کرد. هنگامی که محققان تشخیص دادند ویروس HIV علت ایدز و شیوع این ویروس است، توانستند امکاناتی برای تشخیص آن و همچنین راه‌هایی برای جلوگیری، کنترل و بهبود آن بیابند. به طوریکه در حال حاضر، بسیاری از افرادی که به HIV مثبت مبتلا هستند و شروع به مصرف دارو می‌کنند، با رعایت نکاتی تا سال‌ها به زندگی ادامه خواهند داد و سلامت هستند.
آمار مرگ و میر بر اثر ایدز
مرگ و میر ناشی از ویروس HIV از زمان شناسایی ویروس (در سراسر جهان) بیش از ۳۰ میلیون نفر تخمین زده می‌شود. افرادی که امروزه در سراسر جهان با اچ آی وی زندگی می‌کنند بیش از ۳۵ میلیون نفر هستند و ۶۹٪ آن‌ها در کشورهای جنوب صحرای آفریقا زندگی می‌کنند.
علائم HIV یا ایدز
علائم اچ آی وی یا همان ایدز در چند مرحله پدیدار می‌شود و در نشانه‌های اولیه شبیه به علائم آنفولانزا هستند:
- علائمی که هنگام ابتلای بدن در مرحله اول بیماری ظاهر می‌شوند.
- مواردی که در صورت عدم درمان ویروس و عفونت ممکن است بعد از سال‌ها مشاهده شوند و به ایدز اجازه پیشرفت دهند.
- عفونت مزمن HIV که معمولاً بدون علامت است و با درمان، فرد مبتلا به HIV ممکن است دهها سال در این مرحله بماند و بدون گذراندن دوره درمان، ویروس به طور معمول در ۸ تا ۱۲ سال پیشرفت می‌کند.
عفونت اولیه
با گذشت چند هفته از ورود ویروس اچ آی وی به بدن، علائمی مانند آنفولانزا و در برخی موارد، چند علامت دیگر دیده می‌شوند که عبارتند از:
- تب
- لرز
- سردرد
- عرق شب
- گلودرد
- درد عضلانی
- درد مفاصل
- خستگی
- لنفادنوپاتی (گره‌های لنفاوی متورم، به طور عمده روی گردن)
- زخم‌های دهان
برخی از افراد همچنین حالت تهوع، اسهال یا استفراغ را تجربه می‌کنند و از هر پنج نفر یک نفر دچار “جوش‌های اچ آی وی” می‌شود که یک بیماری پوستی است و به صورت برجسته، صورتی و یا قرمز در یک جا ظاهر می‌شود.
ایدز پس از دوره نهفته
بعد از دوره نهفته، علائم مربوط به ویروس در غلبه بر سیستم ایمنی بدن شامل موارد زیر هستند:
- غدد لنفاوی متورم
- کاندیدیازیس (Candidiasis)، یک عفونت قارچی است که معمولاً بر دهان تأثیر می‌گذارد.
- مشکلات پوستی مانند لکه‌ها، ضایعات و زخم‌ها
- تعریق شبانه
- کاهش شدید وزن
همچنین فرد ممکن است به عفونت‌های حاد مبتلا شود و به علت آسیب پذیر بودن بدن در مقابل انواع بیماری‌ها و ویروس‌ها کم‌توان شده و در نهایت بیمار را از پا در می‌آورد.
چگونگی شکل گیری ویروس اچ آی وی (HIV)
ویروس HIV / AIDS توسط دانشمندان به عنوان یک ویروس واگیردار طبقه بندی می‌شود. در بیشتر موجودات زنده، ماده ژنتیکی سلول از DNA با عنوان RNA رمزگذاری می‌شود. یک ویروس واگیردار، به دلیل اینکه از کدگذاری RNA خود برای تولید DNA درون یک سلول آلوده استفاده می‌کند، متفاوت است.
هنگامی که این اتفاق می‌افتد، DNA تازه تولید شده، در هسته سلول میزبان قرار می‌گیرد و از زمینه‌های بدنی فرد استفاده می‌کند تا نسخه‌های مختلفی از خود را ایجاد کند که هر یک از آن‌ها قادر به آلوده کردن و کشتن تعداد زیادی از سلول‌های میزبان دیگر هستند.
در این حالت، سلول‌های میزبان گلبول‌های سفید، به نام سلول‌های “یاور” که پاسخ ایمنی بدن را تحریک می‌کنند، مد نظر می‌باشند. با از بین بردن سیستماتیک این سلول‌ها، HIV توانایی بدن را در شناسایی و خنثی سازی ویروس مهاجم کاهش می‌دهد.
چگونگی انتقال ویروس ایدز
راه‌های انتقال این ویروس به نوعی محدوداند و به راحتی می‌توان با رعایت برخی نکات از ابتلا به آن جلوگیری کرد. راه‌های انتقال عبارتند از:
- تماس جنسی حفاظت نشده
- بیماری‌های آمیزشی مانند سوزاک، سیفلیس، تبخال و زگیل تناسلی
- سوزن مشترک در بین مصرف کنندگان مواد مخدر تزریقی
- تزریق خون ناسازگار و آلوده
- انتقال از مادر به فرزند در دوران بارداری
- HIV نمی‌تواند از طریق عرق، اشک، بزاق، مدفوع یا ادرار منتقل شود.
اهمیت آزمایشات
اغلب فقط وقتی عفونت حاد ظاهر می‌شود، در این زمان سیستم ایمنی بدن معمولاً مختل می‌شود و استرس بسیاری به فرد انتقال پیدا می‌کند. بهترین راه برای جلوگیری از این اتفاق این است که آزمایش اچ آی وی را سالانه انجام دهید.
تبدیل اچ آی وی به ایدز
برای کسی که عفونت HIV کنترل نشده دارد، ایدز از دو طریق تشخیص داده می‌شود:
- با تشخیص یک بیماری تعریف کننده ایدز
- با تعداد CD4 زیر ۲۰۰ سلول در هر میکرولیتر (میکرولیتر).
تعداد CD4 نرمال به طور متوسط بین ۸۰۰ تا ۱۶۰۰ سلول در هر میکرولیتر است. یک فرد دارای HIV مثبت به طور مرتب مورد بررسی قرار می‌گیرد تا بتواند هرگونه تغییر در تعداد CD4 خود را پیگیری کند.
چگونه HIV / AIDS تشخیص داده می‌شود؟
مدیریت علائم عفونت HIV در مرحله حاد معمولاً نیازمند استراحت و خواب کافی، نوشیدن مایعات زیاد، خوب غذا خوردن و مصرف مسکن‌های بدون نسخه (OTC) برای تسکین دردهای سر یا بدن است، می‌باشد؛ اما به محض بررسی آزمایش HIV لازم است که فرد مبتلا مصرف داروهای ضد ویروسی را شروع کند تا ویروس را تحت کنترل خود درآورد و از تکرار آن جلوگیری کند و باعث صدمه جدی و غیرقابل برگشت به سیستم ایمنی بدن شود.
درمان ایدز
هیچ درمانی برای ایدز وجود ندارد، اما پیروی دقیق از درمان ضد ویروس (ART) و رعایت نکاتی برای جلوگیری از آن، می‌تواند پیشرفت بیماری را به طور چشمگیری کاهش داده و از بروز عفونت‌ها و عوارض ثانویه جلوگیری کرده و عمر را طولانی‌تر کند.
متاسفانه تاکنون هیچ راه درمانی برای HIV/AIDS وجود ندارد، اما تعداد زیادی از داروها می‌توانند به صورت ترکیبی برای کنترل ویروس استفاده شوند. هر دسته از داروهای ضد HIV با روش متفاوتی با این ویروس مقابله می‌کنند. بهتر است حداقل از سه دارو متعلق به حداقل ۲ دسته از داروها به صورت ترکیبی استفاده شود تا از ایجاد فشارهای HIV که نسبت به یک داروی منفرد ایمن وجود دارد جلوگیری شود.
جلوگیری از ایدز
اگرچه HIV یک ویروس بسیار مسری است، اما یک نکته مثبت وجود دارد. راه‌های انتقال آن به خوبی قابل درک است و همچنین در صورت پیشگیری از اقدامات احتیاطی خاص، بسیار قابل اجتناب می‌باشد. برای کاهش خطر ابتلا به ویروس، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) توصیه می‌کند که اقدامات احتیاطی خاصی را انجام دهید. به طور مثال توجه داشته باشید که برخی از این راهکارها برای افرادی که سبک زندگی خاصی دارند اعمال می‌شوند.
از تماس جنسی از هر نوع که مستلزم قرار گرفتن در معرض یا تبادل مایعات بدن باشد خودداری کنید (از جمله مایع منی، دفع واژن و خون قاعدگی). همیشه در هنگام انواع برخورد جنسی از وسایل حفاظتی مانند کاندوم استفاده کنید.
این بیماری می‌تواند یک بیماری جدی باشد، اما آگاهی از روش‌های انتقال آن باعث می‌شود توان بالایی در جلوگیری از ابتلا به آن داشته باشیم.