عملکرد گوشها چگونه است؟
در این مقاله قصد داریم شما را با آناتومی گوش انسان آشنا نماییم، پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
گوش انسان از سه بخش تشکیل شده است که برای جمعآوری اصوات و ارسال آنها به مغز با یکدیگر کار میکنند:
- گوش خارجی
- گوش میانی
- گوش میانی
آناتومی گوش خارجی
گوش خارجی از پینا (pinna) یا لاله گوش و مجرا یا کانال گوش (ear canal) تشکیل شده است. لاله گوش قسمت قابل مشاهده گوش میباشد که در کنار سر قرار دارد و از غضروف سخت ساخته شده و با پوست پوشیده شده است. وظیفه آن جمعآوری اصوات و ارسال آن به کانال گوش است. کانال گوش نیز مسیری است که به گوش میانی منتهی میشود. غدههای موجود در زیر پوست کانال گوش انسان وظیفه تولید موم گوش (earwax) را بر عهده دارند. موم گوش با پاکسازی آلودگیها از ایجاد عفونت جلوگیری کرده و از کانال گوش محافظت میکند.
آناتومی گوش میانی
گوش میانی حفرهای پر از هوا است که امواج صوتی را به ارتعاش تبدیل کرده و به گوش داخلی میرساند. گوش میانی به وسیله پرده گوش (eardrum) یا پرده تیمپان (tympanic membrane) از گوش خارجی جدا میشود. پرده گوش یک پوسته نازک است که محکم مقابل کانال گوش کشیده شده است. اصوات به پرده گوش برخورد کرده و باعث حرکت آن میشوند. این حرکت منجر به لرزش سه استخوان بسیار کوچک در گوش میانی معروف به استخوانچههای گوش (ossicles) میشود. این استخوانها عبارتاند از:
- استخوان چکشی یا مالوس (malleus) که به پرده گوش متصل است.
- استخوان سندانی (incus) که به استخوان چکشی متصل است.
- استخوان رکابی یا استاپس (stapes) که به استخوان سندانی متصل است و کوچکترین استخوان بدن محسوب میشود.
در آناتومی گوش انسان برای اینکه درست بشنویم، فشار در هر دو طرف پرده گوش باید برابر باشد. هنگام بالا و پایین رفتن در ارتفاعات، فشار هوا تغییر میکند و با تنظیم شدن گوشها ممکن است احساس پری در آنها داشته باشید. گوشها به لطف لوله باریکی به نام شیپور استاش (tube Eustachian) تنظیم میشوند. این لوله که مسیر اتصال گوش میانی به پشت بینی است نقش یک نوع دریچه فشار را ایفا میکند. بنابراین فشار در دو طرف پرده گوش متعادل باقی میماند.
آناتومی گوش داخلی
گوش داخلی شامل حلزون گوش (cochlea) و مجاری نیمدایره (semicircular canals) است. حلزون گوش ارتعاشات گوش میانی را به سیگنالهای عصبی تبدیل میکند. این سیگنالها در امتداد عصب حلزونی به مغز میروند که به آن عصب شنوایی (auditory nerve) نیز میگویند.
مجاری نیمدایره نیز مانند سه لوله متصل بهم میمانند که وظیفه آنها کمک به برقراری تعادل در شما است. این مجراها پر از مایع هستند و با موهای ریزی پوشیده شدهاند. زمانی که سر شما حرکت میکند، مایعات درون مجراها به اطراف میلغزند و موها را به حرکت درمیآورند. موها این اطلاعات موقعیتی را با عنوان سیگنال از طریق عصب دهلیزی (vestibular nerve) به مغز شما ارسال میکنند. مغز این سیگنالها را تفسیر کرده و پیامهایی را به عضلاتی که به تعادل شما کمک میکنند میفرستد.
هنگامی که به دور خود میچرخید و میایستید، دچار سرگیجه میشوید. دلیل سرگیجه شما این است که مایعات موجود در مجاری نیمدایره شما مدتی در حال لغزش میمانند و مغز این برداشت را میکند که شما همچنان در حال چرخیدن هستید. با بی حرکت شدن مایعات سرگیجه نیز از بین میرود.
در آناتومی گوش انسان ، عصب حلزونی که به حلزون گوش متصل است و اطلاعات صوتی را به مغز میفرستد و عصب دهلیزی که اطلاعات تعادلسازی بدن را از مجاری نیم دایره به مغز میرساند با هم عصب دهلیزی حلزونی (vestibulocochlear) را تشکیل میدهند.
چگونه میتوانیم گوش کودک خود را سالم نگه داریم؟
به بچهها بیاموزید اشیایی مانند گوش پاک کن و یا انگشت خود را در گوش خود فرو نکنند. با این کار ممکن است کانال گوش خراش بردارد، جرم گوش به عقب هل داده شود و یا حتی پارگی پرده گوش رخ دهد. اگر جرمهای گوش، کودک شما را آزار میدهد با پزشک خود در این مورد صحبت کنید.
به کودکان بیاموزید تا از شنوایی خود در مقابل سر و صدای محیط اطراف محافظت کنند. از آنها بخواهید میزان صدا در بازیهای ویدیویی، تلویزیون و به ویژه پخشکنندههای موزیک قابل حمل را پایین بیاورند. اطمینان حاصل کنید که به هنگام قرار گرفتن در یک محیط پر سر و صدا مانند کنسرت یا مسابقه اتومبیل رانی، از محافظهای شنوایی یا صداگیرها مانند گوش گیر یا هدفونهای محافظ گوش استفاده کنند.
توصیه نهایی
اگر کودک شما در شنیدن مشکل دارد با پزشک خود در این مورد صحبت کنید. زیرا درمان به موقع مشکلات شنوایی میتواند آسیب را کاهش دهد.