تقویت مهارت‌های فرزندپروری و انواع روش‌های آن (بخش سوم)
در گفتار قبل درباره انتظاراتی که می‌توانیم از فرزندمان داشته باشیم و همچنین علل بدرفتاری در فرزند صحبت کردیم. به این مطلب اشاره کردیم که مهم‌ترین علت بدرفتاری در کودکان از احساس تعلق داشتن نشأت می٬گیرد. حال در ادامه، به این موضوع می‌پردازیم که چگونه می‌توانیم برای کاهش بدرفتاری در فرزندمان، احساس تعلق خاطر را در او تقویت کنیم.
داشتن ارتباط مثبت و قوی با فرزندان، راهی است برای کمک به آن‌ها به منظور یاد دادن همکاری، مسئولیت پذیری و تقویت احساس تعلق.
چگونه می‌توانم ارتباط بهتری با فرزندم برقرار کنم؟
ارتباطات قوی و مثبت چهار جزء مهم دارند که عبارتند از:
- احترام گذاشتن
- شاد و خوش خلق بودن
- دلگرم کردن
- عشق ورزیدن
گاهی والدین از بی احترامی فرزندانشان به آن‌ها گله‌مند هستند، درحالیکه در بسیاری از مواقع این بزرگسالان هستند که به کودکان احترام نمی‌گذارند؛ با خرده گیری، فریاد زدن، کتک زدن، تحقیر کردن، نادیده گرفتن توانمندی‌های کودک و با تعیین معیارها و انتظارات سختگیرانه.
در یک خانواده آزادمنش، هیچکس مهم‌تر یا کم اهمیت‌تر از دیگری نیست و با فرزندان رفتار برابر دارند. اما اینجا باید به دو نکته مهم توجه شود :
- احترام و رفتار برابر به این معنا نیست که فرزندان و والدین مثل هم هستند. اطلاعات و تجربه شما به عنوان والدین بیشتر از فرزندتان است و مسئولیت‌های بیشتری دارید. بلکه به آن معناست که هر دوی شما انسان هستید و مستحق احترام.
- احترام و رفتار برابر همچنین به این معنا نیست که فرزندتان می‌تواند به شما بگوید که چه بکنید یا شما مسئولیتی در قبال او ندارید. باید مسئول باشید و فرزندتان را راهنمایی کنید، اما به شیوه‌ای محترمانه.
اصل مهم درباره احترم آن است که در هر حال و موقعیتی با فرزندتان محترمانه رفتار کنید، همانگونه که با دوستانتان رفتار می‌کنید. خوش خلقی و شاد بودن، کلید ارتباط با دیگران است و این نکته با کودکان می‌تواند بسیار ساده باشد.
- با لبخند شروع کنید: یک “صبح بخیر” توأم با لبخند می‌تواند کل روز شما و فرزندتان را دلچسب کند. گاهی به مشکلات و اشتباهاتتان با دید مزاح و لطیفه نگاه کنید. اینگونه کودکان متوجه می‌شوند که اشتباه‌ها هم قابل گذشت هستند.
- سخت نگیرید: شاد بودن نیاز به برنامه مفصل ندارد. حتی خانواده‌های گرفتار هم می‌توانند به زندگی روزانه‌شان شادی ببخشند. کارهایی مانند غذا درست کردن یا خرید کردن فرصت مناسبی برای خوش بودن است.
مثلا هنگام آشپزی از فرزندتان بخواهید برایتان لطیفه تعریف کند؛ هنگام جمع و جور کردن منزل به یک برنامه بامزه رادیویی گوش کنید. به یاد داشته باشید که کودکان خندیدن را دوست دارند و به وجه خنده دار هر چیزی توجه بیشتری نشان می‌دهند.
- برای تفریح وقت در نظر بگیرید: در صورت امکان هر روز زمان کوتاهی را با فرزندتان صرف کنید. وقت خواب فرصت مناسبی است تا رو در رو با فرزندتان صحبت کنید.
هنگامیکه خوش خلق بودن با فرزندتان را آغاز می‌کنید، ممکن است از نتایج آن شگفت‌زده شوید؛ ملاحظه خواهید کرد که فرزندتان با دیگران خوش خلق٬تر رفتار می‌کند و کمتر دعوا می‌کند. آنوقت متوجه خواهید شد که پدر یا مادر بودن چقدر خوشایند است.
اگر می‌خواهیم فرزندانمان به خودشان اعتقاد داشته باشند، باید به آن‌ها اعتقاد داشته باشیم. کودکانمان برای احساس کفایت و محبوبیت و برای آنکه آماده همکاری صادقانه شوند به دلگرم شدن نیاز دارند.
برای ایجاد این دلگرمی چه گام‌هایی باید برداریم؟
- توجه کنید که چقدر به فرزندتان “نه” می‌گویید و تا حد امکان کمتر “نه” بگویید. مراقب باشید که جملاتی مانند “چرا همیشه این کار را میکنی؟” یا “بس کن! میفهمی؟!!” را به کار نبرید. گاهی سکوت کردن یا عوض کردن موضوع یا ترک محیط بهتر از به کار بردن جملات با بار منفی هستند.
- ببینید چه چیزی در فرزندتان ویژه است. هر کودکی منحصر به فرد است. هنگامیکه شما به ویژگی‌های منحصر به فرد فرزندتان توجه نشان می‌دهید، او احساس دلگرمی می‌کند و این دلگرمی حتی اگر اندک باشد، باعث می‌شود بیشتر خودش را دوست بدارد و احساس اطمینان کند.
- به تلاش‌های فرزندتان توجه کنید. به جای تمرکز بر اشتباهات فرزندتان، به نقاط قوت او اهمیت بیشتری بدهید و تلاش او را در نظر بگیرید. با این کار به او این پیام را منتقل می‌کنید که “من به تو اطمینان دارم”.
- به فرزندتان بیاموزید که به دیگران کمک کند. وقتی خودمان را دوست داشته باشیم و به خودمان ارج بگذاریم، ارج گذاشتن به دیگران خیلی آسان‌تر می‌شود.
هر کودکی برای آنکه احساس امنیت پیدا کند، باید حداقل یک بزرگسال را دوست بدارد که او هم دوستش داشته باشد. علاقه خود را با گفته‌ها و اعمالتان نشان دهید :
- با گفتن “دوستت دارم”
- با در آغوش گرفتن و دستی به سر و رویش کشیدن
- با گفتار و رفتار محترمانه
- با ایجاد شرایط برای فرزندتان که بتواند مسئول و مستقل رشد کند.
