با بیماری آنفولانزا و نحوه درمان آن بیشتر آشنا شویم
آنفولانزا بیماری ویروسی حاد دستگاه تنفسی است که با تب، سردرد، درد عضلانی، تعریق، آبریزش بینی، گلودرد و سرفه بروز می‌کند. سرفه اغلب شدید و برای مدتی ادامه می‌یابد ولی سایر نشانه‌های بیماری بعد از ۲ تا ۷ روز خود به خود بهبود پیدا می‌کند.
درد مفاصل به طور شایع دیده می‌شود. سرفه اکثراً وجود داشته و سخت‌ترین علامت است و ممکن است همراه با ناراحتی یا سوزش زیر جناق سینه باشد.
تب یافته بالینی بسیار مهمی است .تب معمولاً به سرعت تا ۸/۳۷ الی ۴۰ درجه بالا رفته و در شروع بیماری به ۴۱ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. عموماً دوره تب ۳ روز است اما ممکن است ۴ تا ۸ روز طول بکشد.
اشکال بالینی بیماری آنفولانزا متفاوت بوده و ممکن است نشانه‌هایی مثل سرماخوردگی، برونشیت، ذات‌الریه ویروسی و بیماری‌های حاد غیرقابل افتراق دستگاه تنفسی را نشان دهد. اختلالات دستگاه گوارش مانند تهوع، استفراغ و اسهال نیز بروز می‌کنند. در کودکان ممکن است نشانه‌های گوارشی علامت غالب باشد.
اهمیت آنفولانزا در سرعت انتشار همه‌گیری‌ها، وسعت و تعداد مبتلایان و شدت عوارض آن، به خصوص ذات‌الریه ویروسی و باکتریایی می‌باشد. در همه‌گیرهای بزرگ، شکل شدید یا کشنده بیماری بیشتر نزد سالمندان و افرادی که به دلیل عوارض مزمن قلبی، ریوی، کلیوی، بیماری‌های متابولیک، کم خونی و یا نارسایی ایمنی ناتوان شده‌اند مشاهده می‌شود.
همه‌گیری‌ها در مناطق معتدل، بیشتر در زمستان و در نواحی گرمسیر بیشتر در ماه‌های بارانی سال اتفاق می‌افتند.
ویروس را قبل از شروع علائم بیماری ۲۴ ساعت قبل در ترشحات دستگاه تنفسی فرد آلوده می‌توان شناسایی نمود. به طور معمول ویروس بعد از ۵ تا ۱۰ روز در ترشحات ویروسی فرد آلوده قابل گزارش نیست.
مهم‌ترین راه انتقال ویروس در محیط‌های بسته پرجمعیت مثل اتوبوس از طریق هوا می‌باشد. از آن‌جا که ویروس آنفولانزا ممکن است ساعت‌ها در شرایط سرد و رطوبت کم در محیط، زنده بماند. انتقال ویروس از طریق ترشحات آلوده نیز می‌تواند صورت گیرد.
دوره ابتلا تا زمان ظهور علائم کوتاه بوده و معمولاً بین ۱ تا ۳ روز است. دفع ویروس احتمالاً در بالغین بین ۳ تا ۵ روز بعد از بروز نشانه‌های بالینی بیماری و در کودکان تا ۷ روز بعد از آن ادامه خواهد داشت.
در بین انواع ویروس‌های آنفولانزا، نوع A قابلیت ایجاد زیر گروه‌های جدید را دارد و این نوع ویروس علاوه بر انسان، توانایی ایجاد بیماری در برخی حیوانات از جمله پرندگان و اسب‌ها را نیز دارد. انواع B و C ویروس آنفولانزا تنها در انسان قابلیت ایجاد بیماری را دارند.
جداسازی ویروس یا بررسی آنتی‌ژن‌های ویروسی در ترشحات تنفسی بهترین تکنیک تشخیصی می‌باشند. واکسیناسیون از ابتلا به بیماری جلوگیری می‌کند. زمان ایده‌آل برای واکسیناسیون در نیم‌کره شمالی از شهریور تا نیمه مهرماه می‌باشد؛ ایران در نیم‌کره شمالی واقع است.
زمان ایده‌آل برای واکسیناسیون در نیم‌کره جنوبی از نیمه خرداد تا نیمه مهرماه است. به طور متوسط حدود دو هفته طول می‌کشد تا پاسخ محافظتی آنتی بادی پس از واکسیناسیون در بدن فرد حاصل شود.
به طور کلی واکسن آنفولانزا جهت گروه‌های در معرض خطر که ابتلا به آنفولانزا در آنان با عواقب سنگین‌تری همراه است و گروه‌های در معرض تماس که به دلیل مشاغل خاص، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری قرار دارند تجویز می‌گردد.
از آن‌جایی که تولید واکسن در دنیا محدود است و تنها ۵% جمعیت جهان دسترسی به واکسن دارند لذا بایستی واکسن را مطابق اندیکاسیون (نشانه‌ها و شرایط) تجویز نمود.
افرادی که در معرض خطر آنفولانزا قرار دارند به شرح زیر می‌باشند:
- سالمندان و افراد بالای ۵۰ سال
- ساکنین آسایشگاه‌ها و کارکنان آن
- بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن) ریوی از جمله آسم، قلبی – عروقی به جز فشار خون بالا، خونی، کلیوی کبدی، متابولیک از جمله دیابت ملیتوس (Diabetes Mellitus))
- بیماران مبتلا به بیماری‌هایی که سیستم تنفسی را مختل می‌نمایند از جمله بیماری‌های احتقانی، صدمات نخاعی، اختلالات صرعی، اختلالات عصبی عضلانی
- خانم‌های بارداری که سه ماهۀ دوم و سوم حاملگی آنان مقارن با فصل شیوع آنفولانزا می‌باشد.
- کودکان و نوجوانان ۶ ماهه تا ۱۸ ساله‌ای که تحت درمان طولانی مدت با آسپرین می‌باشند.
- کودکان ۶ ماه تا ۵۹ ماه
- کلیه کودکان گروه سنی ۱۸-۵ سال
افرادی که در معرض تماس با افراد مبتلا به آنفولانزا هستند به شرح زیر می‌باشند:
- کارمندان مراکز ارائه کننده خدمات بهداشتی و درمانی
- نیروهای درمانی خدمت دهنده در منازل افراد در معرض خطر
- اعضای خانواده (شامل کودکان) افراد در معرض خطر
راه تزریق واکسن
به صورت زیرجلدی یا عضلانی عمیق) ناحیه عضله دلتوئید (Deltoid muscle) در بزرگسالان و ناحیه قدامی خارجی ران در کودکان زیر ۲ سال می‌باشد. میزان یک نوبت واکسن در هر سال اوایل پاییز برای بالغین کافی می‌باشد. واکسیناسیون مادر منعی جهت شیردهی به نوزاد نمی‌باشد.)
میزان دوز واکسن براساس جدول زیر تجویز می‌گردد:
گروه سنی |
میزان دوز واکسن |
| بالغین و کودکان بالای ۱۳ سال | یک دوز ۰٫۵ میلی لیتری |
| کودکان ۱۲-۴ سال که برای اولین بار واکسن را دریافت می‌کنند. | ۲ دوز ۰٫۵ میلی لیتری به فاصله ۶-۴ هفته |
| کودکان ۶ ماه تا ۴ سال که برای اولین بار واکسن را دریافت می‌کنند. | ۲ دوز ۰٫۲۵ میلی لیتری به فاصله ۶-۴ هفته |
داروهای ضد ویروس می‌توانند به عنوان مکمل پیشگیری و درمان به کار برده شوند.
برای کلیه افراد در معرض خطر می‌بایست واکسن آنفولانزا تزریق گردد و در صورت عدم مصرف واکسن از دارو نیز می‌توان به عنوان پیشگیری در این گروه استفاده نمود. در افرادی که در معرض بیماری بوده‌اند درمان پروفیلاکسی (پیشگیری دارویی) به مدت ۱۰-۷ روز تجویز می‌گردد.
داروهای ضد ویروسی اثر واکسن آنفولانزا را از بین نمی‌برند. آمانتادین (Amantadine) و ریمانتادین (Rimantadine) برای مقابله با ویروس آنفولانزای نوع A تجویز می‌گردد. زانامیویر (Zanamivir) و اوسلتامیویر (Oseltamivir) دو منع‌کننده نورآمینیداز (Neuraminidase) هستند که برای هر دو نوع آنفولانزای A و B به کار می‌رود.
هر چهار داروی ضدویروس در صورتی که در ۴۸ ساعت اول پس از شروع علائم مورد استفاده قرار گیرند می‌توانند طول دوره آنفولانزا را کوتاه نمایند.