سازنده بمب اتم , رابرت اوپنهایمر (Robert Oppenheimer)، دانشمند فیزیک هستهای و مهندسی هستهای آمریکایی، یکی از شخصیتهای برجسته در تاریخ علم و فناوری هستهای و پروژه منهتن بود، که منجر به توسعه و ساخت اولین سلاح هستهای در دنیا شد. در این مقاله، به زندگی، دستاوردها، نقش و تأثیر اوپنهایمر در تاریخ علم و تکنولوژی هستهای، و همچنین پروژه منهتن و ابعاد اخلاقی آن پرداخته خواهد شد.
اوپنهایمر که بود؟
رابرت اوپنهایمر در تاریخ ۲۲ آوریل ۱۹۰۴ در نیویورک، آمریکا متولد شد. وی در دوران کودکی و نوجوانی به علاقه زیادی به علوم فیزیکی و ریاضیات داشت و تحصیلات خود را در دانشگاه هاروارد و دانشگاه کمبریج انگلستان ادامه داد. اوپنهایمر به عنوان یک فیزیکدان با استعداد شناخته شد و تحصیلات خود را با تأسیس تئوریات مهمی در زمینه فیزیک کوانتومی و نجوم ادامه داد.
مشارکت در پروژه منهتن
در سال ۱۹۴۲، با وقوع جنگ جهانی دوم و نیاز به تواناییهای نظامی قویتر توسط ایالات متحده، رابرت اوپنهایمر به عنوان یکی از متخصصان برجسته در زمینه فیزیک هستهای به پروژه منهتن معرفی شد. این پروژه، با هدف توسعه سلاح هستهای، برنامهریزی و اجرای تحقیقاتی بزرگ بود که نهایتاً منجر به ساخت بمب اتمی شد. اوپنهایمر به عنوان رهبر تیم فنی این پروژه انتخاب شد.
مشهورترین دستاورد اوپنهایمر
تحقیقات و توانمندیهای تجربی اوپنهایمر و تیم او در پروژه منهتن منجر به ساخت بمب اتمی شد. این بمب با نام کدی “ترینیتی” (Trinity) در تست اولیه در نمایشگاه هستهای آلاموگوردو، نیومکزیکو، با موفقیت منفجر شد و این اتفاق تاریخی به عنوان آغاز عصر اسلحههای هستهای نام گرفت.
ابعاد اخلاقی
ساخت بمب اتمی توسط اوپنهایمر و تیم او ابعاد اخلاقی زیادی را به همراه داشت. پس از انفجار ترینیتی، اوپنهایمر عبارتی از نسطورا یوکی، یکی از متفکران کلان تئوریهای اخلاقی، نقل کرده است که گفت: “حالا من شدهام مرگ و نابودی جهان نوع خودمان” که نمایانگر بار اخلاقی این پروژه بود. اوپنهایمر در طول زندگی خود با ابعاد اخلاقی استفاده از سلاحهای هستهای مخصوصاً پس از انفجار ترینیتی دست و پنجه نرم می کرد و بارها دستخوش بحران اخلاقی شد. او تأثیرات و پیامدهای استفاده از سلاحهای هستهای را به خوبی میدانست .
![اونهایمر سازنده بمب اتم و انیشتیتن فیزیکدان]()
اگر اوپنهایمر از خطرات ساخت بمب اتم اطلاع داشت چرا آن رو ساخت؟
ساخت بمب اتم در زمان جنگ جهانی دوم در ایالات متحده به دلیل متاثر شدن از شرایط تاریخی و سیاسی آن دوران انجام شد.
در دوران جنگ جهانی دوم، آلمان نازی به سرعت در توسعه تسلیحات هستهای پیشرفت میکرد. نگرانیهای جدی برای ایالات متحده و متحدان آن در مورد اینکه آلمان به تسلیحات هستهای دست پیدا کند، موجب شد که پروژه منهتن (Manhattan Project) برای ساخت بمب اتمی آغاز شود و اینکه در دوران جنگ جهانی دوم، تنشهای سیاسی و نظامی با اتحاد شوروی به وجود آمد. ساخت بمب اتم به عنوان یک تسلیح استراتژیک میتوانست نقطه تعادلی در این تنشها ایجاد کند و دلیلی برای ایجاد توازن نظامی در سطح جهانی باشد.
جنگ جهانی دوم باعث درگیرشدن کشورهای مختلف به جبهههای نظامی شده بود و تلفات زیادی بر جامعه جهانی وارد کرده بود. بسیاری از متخصصان نظامی و سیاستمداران آمریکایی اعتقاد داشتند که ساخت بمب اتمی میتواند جنگ را به سرعت به پایان برساند و از تلفات انسانی بیشتری جلوگیری کند.
در زمان ساخت بمب اتم، شناخت کامل از پیامدهای انسانی و زیست محیطی استفاده از این سلاحها وجود نداشت. این مسئله به مرور زمان مشکلات زیست محیطی و انسانی جدی را به وجود آورد.
به همین دلایل، با توجه به شرایط و موقعیتهای زمانی، تصمیم به ساخت بمب اتمی گرفته شد. این موضوع همچنان یک موضوع مناقشهبرانگیز در تاریخ و اخلاق نظامی و علمی است و ابعاد انسانی و اخلاقی بسیاری را به همراه داشت.
آیا سازنده بمب اتم از ساخته خود پشیمان شد؟
رابرت اوپنهایمر بعد از ساخت بمب اتمی و شاهد انفجار ترینیتی در آزمایشهای اولیه در ۱۹۴۵، احساسات مختلفی را تجربه کرد. او به عنوان یک دانشمند با اصول اخلاقی و تفکرات عمیق در مورد اثرات سلاحهای هستهای بر بشریت شناخته میشد.
همچنان که اوپنهایمر شاهد استفاده از بمبهای اتمی در بمبارانهای هیروشیما و ناگازاکی بود، نگرانیهای اخلاقی و همچنین پشیمانی از تولید این سلاحها بیشتر شد. او به عنوان یکی از متعهدترین مدافعان کنترل تسلیحات هستهای و کاهش تهدید هستهای در دوران پس از جنگ شناخته میشد و تلاشهای بسیاری را برای ایجاد توافقهای بینالمللی در این زمینه انجام داد.
پس از جنگ جهانی دوم، اوپنهایمر به عنوان یکی از معتقدان به عدم استفاده از سلاحهای هستهای در جنگها و کنترل آنها شناخته میشود و در مقام مشاور و فعال در امور مرتبط با امنیت و کنترل تسلیحات هستهای فعالیت کرد. به عبارت دیگر، اوپنهایمر به یک مبارز برای صلح و کاهش تهدید هستهای تبدیل شد و پشیمانی و اندوه خود را در مورد استفاده از بمب اتمی به نمایش گذاشت.
بنابراین، میتوان گفت که اوپنهایمر به نسبت استفاده از بمب اتمی در جنگ جهانی دوم پشیمانی داشت و تلاشهای زیادی برای پیشگیری از استفاده از سلاحهای هستهای و کاهش تهدید هستهای انجام داد.
سازنده بمب اتم چه طور فوت کرد؟
رابرت اوپنهایمر در تاریخ ۱۸ فوریه ۱۹۶۷ فوت کرد. وی در سن ۶۲ سالگی به دلیل مرض سرطان حلق درگذشت. فوت اوپنهایمر در میانسالی و در دورانی که او به عنوان یکی از بزرگترین دانشمندان دنیا در زمینه فیزیک شناخته میشد، برای جامعه علمی و علاقهمندان به علم و فناوری دنیا و عدم دسترسی به یکی از شخصیتهای برجسته علمی محرومیت بزرگی بود.
در پایان، رابرت اوپنهایمر یکی از شخصیتهای پیچیده تاریخ علم و تکنولوژی هستهای بود. او به عنوان یک دانشمند با استعداد و همچنین به عنوان یک شخصیت با تأثیر زیاد در تاریخ ساخت و استفاده از سلاحهای هستهای در دنیا شناخته میشود. ابعاد اخلاقی این سفر علمی و فناورانه همچنان موضوع تبادل نظر و بحث در دنیای امروز میباشد.