آیا استرس باعث چاقی می‌شود؟
اگر تنها یک چیز در این جهان باشد که همه دچار آن هستیم، آن استرس است.
در حقیقت در سال ۲۰۱۷، بررسی‌های انجمن روانشناسی آمریکا (APA) در رابطه با استرس نشان داد که از هر ۴ آمریکایی ۳ نفر، حداقل یکی از نشانه‌های استرس را در ماه گذشته داشته‌اند.
متأسفانه همه این استرس‌های بیهوده می‌تواند منجربه افزایش وزن شود.
حالا اگر اضافه وزن شما به دلیل پرخوری و انتخاب غذاهای ناسالم باشد و یا پاسخ بدن شما به افزایش سطح کورتیزول (Cortisol) که معروف‌ترین گلوکوکورتیکوئید بدن است و از غده فوق کلیوی ترشح می‌شود باشد، در هر صورت اگر می‌خواهید استرس باعث چاقی‌تان نشود باید کنترل استرس خود را در اولویت قرار دهید.
کاری که استرس با بدن شما می‌کند؟
ممکن است در ابتدا متوجه آن نشوید، اما استرس می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر بدن شما بگذارد. از سفت شدن عضلات و سردرد گرفته تا احساس تحریک، دستپاچگی و از کنترل خارج شدن. به طور کل استرس بر سلامت جسمی، روحی و عاطفی شما تأثیر بسیاری می‌گذارد.
در اکثر موارد، اثر استرس را بلافاصله متوجه می‌شوید اما بدن شما به شکل‌های دیگر نیز در برابر استرس واکنش نشان می‌دهد مانند افزایش وزن، که با گذشت زمان متوجه آن خواهید شد.
به گفته متخصصان در زمینه تغذیه، بدن شما با افزایش سطح کورتیزول نسبت به استرس واکنش نشان می‌دهد که بدن را برای ” جنگ یا گریز” آماده می‌کند.
کورتیزول، هورمون استرسی که توسط غدد فوق کلیوی آزاد می‌شود، در واکنش به احساس خطر افزایش می‌یابد. وقتی دیگر احساس خطر نمی‌کنید، سطح کورتیزول به حالت عادی باز می‌گردد.
اما اگر همیشه استرس داشته باشید، شما بیش از حد در معرض افزایش کورتیزول قرار می‌گیرید، که از نظر متخصصان این یک مشکل است چون کورتیزول یک محرک اشتهاآور است و به همین علت است که اکثر افراد زمانی که استرس دارند، شروع به پرخوری می‌کنند.
متخصصان تغذیه همچنین یادآوری می‌کنند: کالری اضافی که با افزایش کورتیزول بالا مصرف می‌شود، در همانجا دخیره شده و دیرتر سوخت و ساز می‌شود.
علاوه‌براین، یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ نشان داد که استرس باعث کاهش سوخت و ساز بدن می‌شود و زنانی که یک یا چند عامل استرسزا را در طول ۲۴ ساعت گذشته گزارش کرده‌اند، نسبت به زنان بدون استرس ۱۰۴ کالری کمتر سوزاندند.
برای رسیدن به این رقم، محققان قبل از دادن وعده غذایی پرچرب به خانم‌ها در مورد عوامل استرسزا با آن‌ها مصاحبه کردند. بعد از اتمام غذا، میزان سوخت و ساز بدن آن‌ها با محاسبه هوای دم و بازدم آن‌ها توسط یک ماسک مخصوص اندازه‌گیری شد.
نتایج نشان داد که استرس نه تنها موجب کاهش سوخت و ساز بدن می‌شود بلکه باعث افزایش انسولین نیز می‌گردد.
محققان به این نتیجه رسیدند که سوختن ۱۰۴ کالری کمتر، باعث افزایش تقریباً ۵ کیلوگرم در سال می‌شود.
خطراتی که استرس و چاقی را به همراه دارند.
وقتی استرس بیش از حد و یا غیرقابل کنترل می‌شود، ممکن است عواقب جدی و طولانی‌تری را به دنبال داشته باشد که سلامتی را به خطر بیندازد.
افسردگی، فشار خون بالا، بی‌خوابی، بیماری‌های قلبی، اضطراب و چاقی همگی با استرس در ارتباط هستند.
خطرات مرتبط با افزایش وزن شامل موارد زیر است:
- فشار خون بالا
- دیابت
- بیماری قلبی
- سکته مغزی
- مشکلات تولیدمثل
- کاهش عملکرد ریه و تنفس
- افزایش درد مفاصل
علاوه‌براین، شواهدی مبنی بر ارتباط بین چاقی و برخی سرطان‌ها مانند سرطان لوزالمعده، مری، روده بزرگ، پستان و کلیه وجود دارد. درنهایت، سلامت روحی شما هم بی‌تأثیر نخواهد بود. افزایش وزن ناخواسته ممکن است منجربه افزایش اضطراب یا افسردگی شود.
افزایش وزن ناشی از استرس چگونه تشخیص داده می‌شود؟
بهترین راه برای تشخیص علت افزایش وزن، مراجعه به پزشک است. زیرا افزایش وزن ناشی از استرس تنها با بررسی دقیق سوابق بیماری و عوامل دیگری مانند کم کاری تیروئید که می‌تواند باعث افزایش وزن شود تشخیص داده می‌شود.
راه‌هایی برای کاهش استرس
همه ما استرس را در مراحل مختلف زندگیمان تجربه می‌کنیم. ممکن است برخی از افراد آن را چندین بار در روز تجربه کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است وقتی شروع به انجام کارهای روزانه خود می‌کنند، متوجه آن شوند.
زمانی که استرس دارید، چند راه‌حل کوچک وجود دارد که می‌توانید با آن‌ها آرام شوید:
- به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه ورزش کنید.
- بیرون بروید و از طبیعت لذت ببرید.
- غذای سالم بخورید.
- با یکی از دوستان خود تماس بگیرید و صحبت کنید.
- یک مورد را از لیست کارهایی که باید انجام دهید حذف کنید. ۱۰ دقیقه استراحت کنید. برای این کار ورزش یوگا را امتحان کنید.
- از خانواده درخواست کمک کنید.
- مدیتیشن ذهنی انجام دهید.
- به موسیقی گوش دهید.
- یک کتاب بخوانید.
- یک ساعت زودتر به رختخواب بروید.
- با خودتان مهربان باشید.
- گفتن “نه” به چیزی که باعث افزایش استرس شما می‌شود.
- وقت خود را با حیوان خانگی سپری کنید. ۱۰ دقیقه تنفس عمیق انجام دهید.
- کافئین و الکل را حذف کنید.
چگونه به استرس اجازه ندهیم که باعث چاقی ما بشود؟
درمان و کنترل افزایش وزن ناشی از استرس با مراجعه و مشورت با پزشک شروع می‌شود.
پس از یک معاینه کامل، آن‌ها با در نظر گرفتن تمامی شرایط، به شما کمک می‌کنند تا برای کنترل وزن و کاهش استرس خود برنامه‌ریزی کنید.
علاوه بر انجام مراحل کاهش استرس که در بالا ذکر شد، پزشک ممکن است مراجعه به یک متخصص تغذیه که تخصصش در زمینه استرس و کاهش وزن است را توصیه کند.
این متخصص می‌تواند به شما در تهیه یک برنامه غذایی متعادل و متناسب با نیازهایتان کمک بسیاری کند.
پزشک شما همچنین ممکن است مراجعه به یک روانشناس را پیشنهاد دهد تا راه‌هایی برای کنترل استرس خود پیدا کنید. و در نهایت، اگر استرس شما به اضطراب مزمن و یا افسردگی مرتبط باشد پزشکتان ممکن است با شما در مورد خوردن دارو نیز صحبت کند.
افراد مبتلا به استرس مزمن در خطر ابتلا به بیماری‌های زیر نیز هستند:
- بیماری قلبی
- مشکلات گوارشی
- بی‌خوابی
- فشار خون بالا
- اختلال شناختی
- اضطراب
- افسردگی
- دیابت
- سکته مغزی
- سایر بیماری‌های مزمن
علاوه‌براین، چاقی ممکن است خطر ابتلا به دیابت و برخی سرطان‌ها را افزایش دهد. با درمان مناسب، از جمله اقدامات پزشکی و اصلاح سبک زندگی می‌توانید سطح استرس خود، افزایش وزن ناشی از استرس و احتمال ابتلا به یک بیماری طولانی‌مدت را کاهش دهید.
توصیه آخر
استرس مزمن می‌تواند منجربه افزایش وزن شود. خبر خوب این است که روش‌های آسان و مؤثری برای کاهش عوامل استرسزا روزانه و در نتیجه کنترل وزن شما وجود دارد.
از طریق ورزش منظم، انتخاب مواد غذایی سالم، انجام مدیتیشن ذهنی و به حداقل رساندن لیست کارهای خود، می‌توانید استرس خود را کم و وزن خودتان را کنترل کنید و یک زندگی پر از آرامش را تجربه کنید.